I. Vai trò của Vitamin trong thuỷ sản
Trong nuôi trồng thủy sản, bản chất của vitamin C (axit ascorbic) là một chất dinh dưỡng thiết yếu, đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ quá trình trao đổi chất, tăng cường hệ miễn dịch, thúc đẩy quá trình phát triển và phục hồi của các sinh vật thủy sản như tôm, cá, và các loài khác.
Vitamin C là một vitamin tan trong nước, có khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ các tế bào khỏi tổn thương do các gốc tự do, đồng thời còn tham gia vào quá trình tổng hợp collagen, giúp cấu trúc mô và vảy của các sinh vật thủy sản khỏe mạnh hơn
Bên cạnh đó, Vitamin C được xem như là chất kháng oxy hóa, kích thích hệ miễn dịch, hỗ trợ hấp thu sắt, giúp ngăn ngừa hiện tượng thiếu máu thường gặp và giảm stress. Cá và giáp xác không có khả năng tổng hợp Vitamin C do thiếu enzym L-gulono-lactone oxidase, mà thường hấp thu từ thức ăn.
Vitamin C (axit ascorbic) đóng vai trò quan trọng trong việc phòng chống bệnh trên thủy sản nhờ các tác dụng sau:
1. Tăng cường miễn dịch
Vitamin C có tính chất kích thích miễn dịch và đáp ứng miễn dịch. Vitamin C bảo vệ hệ thống miễn dịch cho cá/tôm bằng cách khuyến khích hoạt động của các tế bào miễn dịch bao gồm bạch cầu trung tính và đại thực bào.
Vitamin C ngăn chặn vi khuẩn bám vào tế bào biểu mô. Nồng độ vitamin C trong tế bào bạch cầu cho phép hệ thống miễn dịch hoạt động tốt bằng cách cung cấp chất chống lại và bảo vệ sự tổn thương oxy hóa các gốc tự do sinh ra trong hoạt động của cơ thể chống lại bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn, virus hoặc nấm.
2. Chống oxy hoá
Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh, giúp trung hòa các gốc tự do sinh ra trong quá trình trao đổi chất và stress môi trường, giảm thiểu tổn thương của tế bào thủy sản và duy trì sức khỏe tổng thể
3. Thúc đẩy quá trình trao đổi chất
Vitamin C cần thiết cho quá trình tổng hợp collagen, góp phần vào sự phát triển của mô, vảy, da và các cấu trúc liên kết khác, tạo ra hàng rào bảo vệ tự nhiên chống lại tác nhân gây bệnh.
4. Giảm stress môi trường
Trong các điều kiện môi trường khắc nghiệt như thay đổi nhiệt độ, độ pH hoặc ô nhiễm, vitamin C giúp thủy sản thích nghi tốt hơn, giảm khả năng mắc bệnh
Một số sản phẩm Vitamin C thông dụng
II. Biểu hiện tôm, cá thiếu Vitamin C
Khi cá thiếu Vitamin C sẽ dẫn đến việc giảm ăn, yếu và hoạt động kém, nặng hơn là bị biến dạng cấu trúc, dị tật xương sống… hay xuất hiện hiện tượng xuất huyết gốc vây và da, mất sắc tố ở da, tổn thương da và hàm lượng khoáng giảm ở cá rô phi.
Ở tôm, thức ăn thiếu Vitamin C là nguyên nhân dẫn đến bệnh chết đen trên tôm Dấu hiệu đầu tiên của bệnh này là sự xuất hiện của các vết đen ở cơ dưới lớp vỏ kitin, đặc biệt ở vùng bụng, đầu ngực, và khớp nối giữa các đốt.
Trong trường hợp bệnh nặng, các vết đen có thể xuất hiện trên mang tôm và thành ruột. Tôm bị nhiễm bệnh sẽ bỏ ăn, chậm lớn, và tỷ lệ chết có thể lên tới 1-5% mỗi ngày. Tỷ lệ hao hụt tổng cộng có thể lên đến 80-90%. Các dấu hiệu của bệnh tương tự như bệnh ăn mòn, nhưng vỏ kitin không bị ăn mòn.
III. CÁCH SỬ DỤNG VITAMIN C TRONG NUÔI TRỒNG THUỶ SẢN
Hầu hết các loài cá, tôm đều có các yêu cầu riêng biệt về chế độ sử dụng Vitamin C theo định lượng. Điều này phụ thuộc vào các yếu tố sau: thói quen, kích thước và tốc độ tăng trưởng của tôm, cá nuôi; hình thức nuôi; quá trình sản xuất khẩu phần thức ăn; các đặc tính đặc biệt của môi trường nước ở nơi đó và tình trạng sinh lý của cá, tôm; giai đoạn phát triển.
Cá
Nhu cầu vitamin C ở các loại cá rất khác nhau, tùy thuộc vào loài, giai đoạn phát triển và điều kiện nuôi. Thông thường, cá trưởng thành cần khoảng 200-500 mg vitamin C/kg thức ăn. Đặc biệt, các loài cá như cá hồi, cá trê và cá điêu hồng rất nhạy cảm với sự thiếu hụt vitamin C.
Tôm
Tôm cũng cần một lượng vitamin C nhất định để phát triển khỏe mạnh. Nhu cầu của tôm khoảng 500-1.000 mg vitamin C/kg thức ăn, tùy thuộc vào từng giai đoạn phát triển. Việc cung cấp đủ vitamin C giúp tôm tăng cường khả năng sinh sản, sức đề kháng và phát triển đồng đều.
Những lưu ý khi bổ sung vitamin C
Liều lượng hợp lý
Cần tuân thủ liều lượng vitamin C phù hợp với từng loại thủy sản và giai đoạn phát triển để tránh tình trạng thừa hoặc thiếu hụt.
Theo dõi tình trạng sức khỏe
Người nuôi nên thường xuyên theo dõi sức khỏe và sự phát triển của thủy sản để điều chỉnh chế độ ăn uống cho phù hợp
Chọn nguồn vitamin C chất lượng
Nên sử dụng các sản phẩm vitamin C từ các nhà sản xuất uy tín để đảm bảo chất lượng và độ an toàn cho thủy sản.
IV. Kết luận
Vitamin C là một chất dinh dưỡng thiết yếu có vai trò quan trọng trong nuôi trồng thủy sản. Việc bổ sung đầy đủ vitamin C không chỉ giúp cải thiện sức khỏe và miễn dịch của thủy sản mà còn tăng cường khả năng sinh trưởng và phát triển. Để đạt hiệu quả tối ưu trong việc sử dụng vitamin C, người nuôi cần chú ý đến các yếu tố môi trường, phương pháp bổ sung và liều lượng hợp lý. Sự đầu tư vào nghiên cứu và áp dụng các biện pháp bổ sung vitamin C sẽ mang lại lợi ích lớn cho ngành nuôi trồng thủy sản, góp phần vào sự phát triển bền vững và nâng cao chất lượng sản phẩm.
